नागरिक अभियान नेपाल

  "तपाई कुन पार्टी निकट ?"-म सेतोपाटी निकट !!! ©नारायण के.सी.पोख्रेल मैले शिक्षक मासिक विद्यार्थी जीवन देखि नै  पढ्न थाले । त्यो क्रमलाई अहिलेसम्म सकेसम्म निरन्तरता दिने प्रयासमा छु। विद्यार्थी कालमा विद्यालय नजिकैको रातामाटा सामुदायिक अध्ययन केन्द्रमा शिक्षक मासिक आउथ्यो । शिक्षा र राजनीतिमा चासो राख्ने भएकाले कहिलेकाही शिक्षकका  पेशागत संगठनका नेताहरुसँग मागेर पनि पढ्ने गरिन्थ्यो । "शिक्षक"मासिकमा कहिले नमुना विद्यालयका कुरा आउथे, कहिले दुर्गमका विद्यालयका कथा त कहिले हेडसरका कथा अनि कहिले  प्रविधि,शिक्षा, निरन्तर विद्यार्थी मुल्यांकन तथा उदार कक्षोन्नति सम्बन्धि लेखहरु आइरहेकै हुन्छन् । केहि वर्ष पहिले एकदिन शिक्षक मासिकमा गिजुभाइको 'दिवास्वप्न' बारेको छोटो लेख(पुस्तक समिक्षा) पढ्ने अवसर मिल्यो ।  त्यो लेख पढेपछि मलाई एकपटक "दिवस्वप्न" पुस्तक पढ्न मन लाग्यो तर नजिकै पुस्तक पसल थिएन ।  केही समयपछि सुलिचौर बजारमा रहेको कुसुम स्टेसनरी पुगेर दाना दिदीलाई "दिवास्वप्न पुस्तक छ दिदी" भनेर सोधे । दिदीले छ भन्दै औलाको इशाराले पुस्तक देखाउनु भयो...

 पृथ्वीमा कहिल्यै नमर्ने कम्तिमा आठ अमर चिरञ्जीवी गुणहरु रहेका छन्। नामको आधारमा ति गुणहरु अश्वत्थामा, व्यास, महाबली, हनुमान, विभीषण, कृपाचार्य, परशुराम र  मार्कण्डेयको परिचय रूपमा परिचित गराइएको छ। आठ अमर चिरञ्जीवीहरूको गुणवाट सिकेर तपाईँ आफू भने नवौँ चिरञ्जीवीत्व ग्रहण गर्ने दिसामा अघि बढ्नुहोस्  भनी वेदले तपाईँलाई सल्लाह दिन्छ। नवौँ चिरञ्जीवी त्यो हो जो आठ अमर चिरञ्जीवीहरूको गुण आफ्नो जीवनमा समय अनुकूल उपयोग गर्दछ। आफूलाई दर्द अर्थात् सफ़रिङ्ग मुक्त गर्न सक्दछ भनिएको छ। अश्वत्थामा बलिर्व्यासो हनूमांश्च विभीषण:। कृप: परशुरामश्च सप्तएतै चिरजीविन:॥ सप्तैतान् संस्मरेन्नित्यं मार्कण्डेयमथाष्टमम्। जीवेद्वर्षशतं सोपि सर्वव्याधिविवर्जित।। मन्त्र भन्दछ “अश्वत्थामा, बलि, व्यास, हनुमान, विभीषण, कृपाचार्य र परशुराम सात चिरञ्जीवी हुन्। उल्लेखित सात चिरञ्जीवी सहित मार्कण्डेय ऋषिको कर्मको मर्म स्मरण सहित जप (आफूलाई समेत अनिवार्य रूपमा त्यस्तै कार्यमा समर्पित गर्ने बाचा जुन व्यवहारमा अनिवार्य उतार्ने गरिन्छ) गर्नाले मानिसले आफूलाई स्वस्थ  राख्न सक्दछ। उसले दीर्घायु प्राप्त गर्दछ”...

 ©- मोहन वैद्य  सामान्य   परिचय दर्शन भनेको मानिसको भित्री आँखा हो । यसै आँखाका भरमा उसले हरेक बस्तुलाई हेर्ने, जाँच्ने, बुझ्ने र त्यसैअनुसार आफ्नो जीवनको बाटो ठम्याउँने गर्दछ । वर्ग–समाजमा दर्शन पनि वर्गिय हुन्छ । द्वन्द्वात्मक भौतिकवाद सर्वहारावर्गको आफ्नै आँखा र आफ्नै मुक्तिको दर्शन हो । यसले संसारभरका श्रमजीबीहरुको पक्षमा बोल्दछ र उनीहरुको भलो गर्दछ । द्वन्द्वावाद र भौतिकवादको मिलनबाट द्वन्द्वात्मक भौतिकबाद बन्दछ । द्वन्द्ववाद   के   हो  ? कुनै पनि वस्तुको अस्तित्व त्यसमा निहित नयाँ र पुरानो, जीवनशील र मरणशील दुई बिरोधी पक्षबीचको लडाईमा आधारित हुन्छ र यसै लडाइबाट नयाँ बस्तु जन्मन्छ । वस्तुमा रहेको यसै लडाइ अर्थात् गति वा अन्तर्विरोधको अध्ययन गर्ने पद्वतिको नाम द्वन्द्ववाद हो । द्वन्द्ववाद र भौतिकवाद दुवै पहिलेदेखि नै बेग्ला बेग्लै रुपमा विकसित हुदै आएका थिए । द्वन्द्ववाद, आदर्शवाद र भौतिकवाद अधिभुतवादका शिकार थिए । द्वन्द्ववादको राम्रो विकास हेगेलले गरेका हुन् । तर उनले त्यो द्वन्द्ववादलाई निरपेक्ष विचार, परमात्मामा लागू गरे । उनले ‘परमात्मा वा विच...

 केन्याको प्रसिद्ध धावक अबेल मुताई ओलम्पिक प्रतियोगिताको अन्तिम चरणमा दगुर्दा उनी अन्तिम रेखा भन्दा केही मिटर पछाडि थिए । उनका बाँकी प्रतिस्पर्धीहरू पछाडि नै थिए ।    अबेलले स्वर्ण पदक जीती सकेका थिए तर भूलवश अन्तिम रेखा सम्झेर अलि परै उँभिए ।    उनका पछाडि आई रहेका स्पेनेली धावक इभान फर्नान्डिसले बुझे , अबेलले भूलवश अन्तिम रेखा सम्झेर उँभिएका छन् ।   उसले कराउँदै अबेललाई अगाडि जान भनी रहेका थिए । तर अबेलले स्पेनिश भाषा न बुझेकोले त्यहीं उँभिई रहे ।   अन्त्यमा इभानले उसलाई धकेल्दै अन्तिम रेखामा पुराई दिए । यसैले अबेल प्रथम र इवान दोश्रो भए । सबै दर्शक अवाक !    पत्रकारहरूले इवानलाई सोधे - तपाईले यस्तो किन गर्नु भयो ? अवसर पाउँदा - पाउँदै तपाईले जीतेको स्वर्ण पदक किन गुमाउनु भयो ?   इवानले भने - मेरो सपना छ कि एकदिन हामीले यस्तो मानव जाति बनाओैं जसले एक - अर्कालाई सहायता गर्नेछ , न कि उसको भूलको फाइदा उठाउने छ । म प्रथम स्थानमा थिइन् ।   पत्रकारले फेरि सोधे - तर केन्याका प्रतिस्पर्धीलाई धकेलेर अगाडि ल्याउनु भयो ?    इभानले ...

  त्रिशंकु संसदबाट नयाँ सरकार दिनका लागि सम्भावित ६ वटा विकल्प यस्ता देखिन्छन्– विकल्प – १ : सहमतिमा नपुगी राष्ट्रपतिले दिएको पुस १० को म्याद गुजार्ने । त्यसपछि, संविधानको धारा ७३ (३) अनुसार कांग्रेसले ठूलो दलको हैसियतले अल्पमतको सरकार बनाउने अनि एक महिनाभित्र विश्वासको मत लिने । प्रधानमन्त्री बाहेकका पदमा पछि भागबण्डा मिलाउने । विकल्प – २ : नयाँ गठबन्धन बनाउने । माओवादी– प्रधानमन्त्री । एमाले– राष्ट्रपति । जसपा– उपराष्ट्रपति । एकीकृत समाजवादी– सभामुख । राप्रपा–उपसभामुख आदि बाँडचुँड गर्ने । विकल्प – ३ : कांग्रेसलाई राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्री दुवै दिने । त्यसपछि, माओवादीलाई उपराष्ट्रपति/सभामुख । एकीकृत समाजवादीलाई राष्ट्रियसभाको अध्यक्ष, लोसपा– उपसभामुख आदि । विकल्प – ४ : माओवादीलाई प्रधानमन्त्री र एकीकृत समाजववादीलाई राष्ट्रपति दिने । कांग्रेसले सभामुख र अन्य पदहरुमा चित्त बुझाउने । विकल्प – ५ : कांग्रेसलाई राष्ट्रपति र सभामुख । माओवादीलाई प्रधानमन्त्री । एकीकृत समाजवादीलाई राष्ट्रियसभाको अध्यक्ष । लोसपालाई उपसभामुख । विकल्प – ६ : कांग्रेसलाई प्रधानमन्त्री र राष्ट्रियसभाको अध्यक्ष ...

 तिमी के भन्छौ मीनेन्द्र ?  ➡️किशोर नेपालको टिप्पणी  मेरा अत्यन्त प्रिय र आत्मीय मित्र हुन मीनेन्द्र रिजाल । प्रजातन्त्र प्राप्तिका लागि भएका आन्दोलनहरुमा हामीले संगै काम गरेका हौं । त्यो आन्दोलनलाई मध्यवर्ती भागतिरै छाडेर बिद्यार्थी नेता मीनेन्द्र रिजाल र अर्का बिद्यार्थी नेता प्रकाशशरण महत अमेरिकातिर लागे शिक्षा आर्जनका लागि । नेपाली राजनीतिका सर्वमान्य नेता गणेशमान सिंहको नेतृत्वमा भएको जन–आन्दोलनले देशमा संबैधानिक राजतन्त्र र बहुदलीय प्रजातन्त्रको पुनस्थापना गर्यो । त्यसको केही समयपछि उनीहरु नेपाल फर्किए ः डा. मीनेन्द्र रिजाल र डा. प्रकाशशरण महतका रुपमा । यी दुबै नेता शेरबहादुर देउवाका निकट मानिन्थे त्यतिखेर ।  राजनीतिमा मीनेन्द्र प्रखर थिए । पूर्वी नेपालको कुलीन रिजाल परिवारका सदस्य मीनेन्द्र र नुवाकोट जिल्लाका सम्पन्न महत परिवारका प्रकाशलाई कांग्रेसको राजनीतिमा ‘एडजष्ट’ हुन त्यति कठिन भएन । रहँदा बस्दा प्रकाश शरण आफना दाजु रामशरण महतको राजनीतिबाट टाढिए भने मीनेन्द्र शेरबहादुर देउवाको समूहबाट अलग्गिए । मीनेन्द्र र प्रकाश, दुबैको राजनीति अप्ठेरोमा फलेको फर्सी जस्...